Czwarty "Pirat" na umrzyka skrzyni?

Kiedy w 2003 roku film na podstawie jednej z atrakcji Disneylandu, który według wszystkich znaków na niebie i ziemi, analiz, wykresów i badań preferencji konsumenta powinien być całkowitą klap wchodził na ekrany kin nikt nawet w najśmielszych snach nie próbował twierdzić, że będzie to jeden z najbardziej znanych i kochanych filmów akcji, a jego główny bohater stanie się prawdziwą ikoną dla tysięcy spragnionych wrażeń widzów. A już na pewno nikt nie śmiał podejrzewać, że w osiem lat później pojawi się czwarta część tego filmu - i że będzie równie wyczekiwana, co części poprzednie. "Piraci z Karaibów", bowiem to o nich mowa, są prawdziwym fenomenem współczesnego kina... a teraz doczekali się czwartej części, "Na nieznanych wodach", dla której poprzeczka ustawiona przez fanów unosi się gdzieś w jonosferze. Czy nowy film spełnia pokładane w nim nadzieje, czy może tej iskry jaką znaleźć można w "Klątwie Czarnej Perły" nie starczyło na czwarty film?

Zaczyna się dobrze, gdyż fabuła jest podobnie jak w poprzednich częściach pokręcona, szalona i skacząca z kwiatka na kwiatek, ale jednocześnie scenarzysta postanowił wreszcie uczyć się na błędach ze "Skrzyni umarlaka" i "Na krańcu świata" i powrócić do mniej rozczłonkowanej, bardziej skoncentrowanej na Jacku Sparrowie historii. Jest to niejako powrót do konwencji "Czarnej Perły", gdzie mieliśmy jeszcze wątek główny i kilkanaście pobocznych, a nie jedynie kilkadziesiąt głównych. Także sama opowieść wraca do korzeni, usilnie próbując zignorować dwie poprzednie części; wielu widzów na pewno ucieszy się na wieść, że ani Will Turner, ani Elisabeth Swan się nie pojawiają. Tym razem  Jack Sparrow (Johnny Depp - ale czy to trzeba mówić?)  wskutek pewnego zbiegu okoliczności zostaje zmuszony do zaprowadzenia do Żródła Wiecznej Młodości Czarnobrodego (Ian McShane) - pirata, którego boi się każdy pirat - oraz jego córki (Penelope Cruz), która dziwnym trafem jest byłą ukochaną naszego niereformowalnego kapitana. Żeby było weselej, Hector Barbossa (Geoffrey Rush) w służbie Jego Królewskiej Mości także usiłuje dotrzeć do Źródła, żeby wyprzedzić zmierzających tam Hiszpanów. Dużo się dzieje, różni ludzie biegają w różne strony z sensem i bez sensu, a Johnny Depp co kilka minut dostarcza bardzo cwaną odzywkę.

W nowych "Piratach" jest wszystko to, co widzowie kochali w częściach poprzednich: Jack Sparrow, akcja, Jack Sparrow, potwory, Jack Sparrow, postaci rodem z pastiszu, Jack Sparrow i dla odmiany Johnny Depp. Dlatego też mogłabym się długo rozwodzić nad tymi elementami i tryskać na prawo i lewo entuzjazmem, ale Ci, którzy "Piratów z Karaibów" widzieli, i tak wiedzą lepiej, dlaczego te wszystkie elementy składają się w 2 godziny nieprzerwanej rozrywki, a ci, który z nimi styczności nie mieli... No cóż, powinni przed obejrzeniem tej części koniecznie zobaczyć choćby "Czarną Perłę". Może i nie nawiązuje do poprzednich filmów bezpośrednio, jak choćby "Skrzynia umarlaka", ale i tak można mieć duże trudności z odnalezieniem się w tej historii. Więc pozostańmy przy tym, że mocne punkty  "Na nieznanych wodach" są mocnymi punktami trzech poprzednich filmów. Akcja, absurdalne gagi sytuacyjne, sarkastyczne uwagi Barbossy i elokwentne odzywki Jacka Sparowa - to wszystko jest na wysokim poziomie, dopracowane, dopieszczone i z kokardką na główce.

O wiele ciekawiej będzie natomiast przeanalizować dlaczego film pozostawia uczucie niedosytu - bo może w pierwszej chwili po wyjściu z kina nie będzie to widoczne, ale po powrocie do domu, kiedy zasiądzie się w fotelu, okaże się nagle, że filmowi temu czegoś brakuje.

A może raczej ma czegoś nadto - wątków pobocznych, które byłyby naprawdę ciekawe, fascynujące i wbijające w fotel, gdyby scenarzysta nie zapominał o ich istnieniu i nie traktował ich jak łatek kiedy fabuła rozchodzi się w szwach. Zamiast romansu Willa i Elisabeth wrzucony został wątek miłości misjonarza do syreny: i nie byłby on taki zły (człowiek przerażająco dobry i prawy zakochany ze wzajemnością w krwiożerczej bestii... to ma potencjał!), gdyby dano mu szansę rozwinięcia się poza kilka cukierkowych scen z marnych romansideł. Hiszpanie, trzeci uczestnicy wyścigu do źródła są natomiast niczym hiszpańska inkwizycja ze skeczów Monty Pythona. Pojawiają się kiedy nikt się ich nie spodziewa, a do tego robią rzeczy równie logiczne co tortury miękkimi poduszkami. Tyle że jakimś cudem scenarzyście udało się ich wypruć całkowicie z jakiegokolwiek kolorytu i absurdu cechującego inne postaci, tak że nie dość, że wydają się z innej bajki, to jeszcze aż proszą się o całkowite zignorowanie. Właściwie ich jedyną funkcją w filmie jest pojawienie się w najważniejszej scenie i jej gwałtowne przerwanie. Wydaje się, że scenarzysta po prostu nie miał pomysłu jak rozwiązać sytuację i po krótkim namyśle dorzucił Hiszpanów.

Jeśli chodzi o postaci - Jack Sparrow, Barbossa, znany nam też z poprzednich części Gibbs i, tu miła niespodzianka, Angelika córka Czarnobrodego, wypadają znakomicie... Tyle że reszta bohaterów już nie, z pojedynczymi wyjątkami. Czarnobrody, superpirat który miał być charakterem czarnym jak smoła i równie przyjemnym, wypada po prostu miałko. Wynika to byćmoże z tego, że po dwóch poprzednich częściach, w których prym wśród schwartzcharakterów wiódł Davy Jones, człowiek - ośmiornica z potworną załogą i magicznym statkiem, postać złego do szpiku kości pirata z załogą złożoną z zombie i z magiczną szablą pozwalającą na zdalne sterowanie statkiem wydaje się po prostu nieudolną kalką. Widzowi trudno jest wykrzesać w sobie w stosunku do Czarnobrodego jakiekolwiek inne uczucie niż niechęć. Głównie dlatego, że niepotrzebnie wchodzi w kadr kiedy są w nim Jack i Angelica. Wspominany wyżej misjonarz szybko okazuje się przekalkowanym Willem Turnerem, dzieląc z nim hobby polerowania  kryształu własnego nieprawdopodobnie wspaniałego charakteru. Dobrze wydadł natomiast, żeby pokazać jeden wyjątek potwierdzający regułę,   Stephen Graham (znany niektórym z 'Gangów Nowego Yorku', innym ze 'Snatch'a) w roli Scuma, majtka na statku Czarnobrodego -  wprowadza trochę świeżości i życia w całą historię, przypominając nam, że postaci drugoplanowe też się do czegoś przydają, a nie stanowią jedynie ruchomą dekorację.

Zanim spróbuję podsumować jaki naprawdę jest ten film, kilka słów o  grafice - a dokładnie o 3D w którym, ku mojemu wielkiemu niezadowoleniu, film został wypuszczony. Może nie jest źle - jest kilkanaście scen w których naprawdę trzeci wymiar wypada nad wyraz zgrabnie i ciekawie; nie można też powiedzieć, żeby podobnie jak w 'Green Hornecie' sceny akcji stawały się niewyraźnie. Tyle że po prostu nic nie wnosi, a nawet gorzej - można zapomnieć, że ma się na nosie okulary, bo i tak wszystko wydaje się płaskie. Może któreś góry są bliżej, może statek jest dalej, ale w tym przypadku 3D (pomimo ciekawego jego ukazania w zwiastunie) się po prostu nie sprawdza.

Czy więc czwarta część "Piratów z Karaibów" jest zła, jeśli fabuła się rwie i ugina pod burzą i naporem rachitycznych wątków pobocznych, postaci rozczarowują, a 3D nie ratuje? Otóż nie. Pomimo tych wszystkich mankamentów, pomimo tego, że gdyby rozłożyć "Na nieznanych wodach" na części pierwsze i obejrzeć je pod lupą otrzymałoby się film zupełnie niezdatny do oglądania... To jednak w całości, z bezpiecznej odległości fotel - ekran, wciąż zapewnia świetną rozrywkę i pozwala zapomnieć o otaczającym świecie. Jest porównywalna z poprzednimi częściami i, patrząc obiektywnie, nie odstaje od nich  - jeśli natomiast nie jest równie przyjemna w oglądaniu, to tylko dlatego, że przez trzy filmy zdołaliśmy już się trochę przyzwyczaić Jacka Sparrowa i nie robi już on aż takiego wrażenia.

Nie oczekujmy od  "Piratów" że będą arcydziełem kinematografii. - wtedy będziemy się mogli na nich naprawdę dobrze bawić.